حکاکی فلز از قدیم در تمام دنیا مرسوم بوده و برای ماندگاری بالا روی فلزات اجرا میشده این امر مهم به شیوه های مختلف اجرا و ارائه می شود که در ادامه به تفضیل به نحوه عملکرد آنها می پردازیم.
اصولا در صنایع مختلف حکاکی فلزات به دو دلیل اصلی انجام میشود ؛ زمانی که نیاز به برند سازی ایجاد میشود و برای شناخت برند روی محصولات حکاکی مشخصات سازنده انجام میشود و یا زمانی که نیاز به پیگیری محصول در زمان ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی و مرجوعی داریم. در خیلی از موارد ما به هر دو مورد برندسازی و پیگیری محصول تولید شده نیاز داریم که با یک دستگاه هر دو را امکان پذیر میکنیم .
روش های حکاکی فلزات را می توان به 7 قسمت تقسیم کرد که در متن ذیل به تفضیل در رابطه با آنها صحبت خواهد شد و معایب و محاسن آنها توضیح داده می شود.
- حکاکی فلز به شیوه لیزری
- حکاکی فلز به شیوه ضربه ای ، کوبشی ، سوزنی ( Indent Marking )
- حکاکی اسکرایب، خراشی
- حکاکی رول مارکینگ ( نورد غلطکی )
- حکاکی براده برداری
- حکاکی پرسی
- حکاکی الکتروشیمیایی
حکاکی فلز به شیوه لیزری
حکاکی لیزر در صنعت خود به دوشاخه دستگاه حکاکی لیزر فایبر و CO2 تقسیم می شود که خود آنها به بخش های مختلف حکاکی و برش تقسیم می گردد به طور خلاصه فایبر مخصوص فلزات ( برخی غیر فلزات ) بوده که با توجه به توان آن برای حکاکی و برش استفاده می شود و CO2 مخصوص غیر فلزات می باشد. تنوع در لیزر حک بسیار بالا بوده و با توجه به جنس کیفیت مورد نیاز و غیره مدل و توان و استراکچر دستگاه را انتخاب می کند .
حکاکی لیزری به شیوه ای از حک گفته می شود که به وسیله اشعه لیزر سطوح قطعات را سوزانده و ابزار با قطعه در تماس مستقیم نیست .
در اصل با سوزاندن لایه نازک از سطح قطعه حکاکی با رنگ متفاوت خواهیم داشت که از دقت ، کیفیت و سرعت بسیار بالایی برخوردار است.
محاسن :
- کیفیت فوق العاده
- رنگ متمایز از محصول
- سرعت و دقت بالا
- عدم آلودگی صوتی
- عدم نیاز به فیکسچر سازی به جز قطعات دوار و ناصاف
- توانایی برش فلزات با ضخامت کم ( مورد استفاده طلا و نقره )
- توانایی حکاکی روی برخی غیر فلزات مانند پلاستیک ، پلکسی گلس ، لاستیک و…
معایب :
- قیمت بالاتر نسبت به شیوه های دیگر
- نیاز به سیستم کامپیوتر در اجرا حکاکی (شرکت شایاحک در مدل های دستگاه حکاکی لیزری میزدار و کابین دار سیستم کامل کامپیوتر ارائه میکند. )
- نیاز به استفاده از عینک محافظ در برابر اشعه در تمام مراحل کار با دستگاه جهت محافظت از چشم اپراتور
- عدم اجرای حکاکی روی فلز مس آبکاری نشده
حکاکی فلز به شیوه ضربه ای
حک ضربه ای که به حک سوزنی، کوبشی یا ایندنت (indent) نیز معروف است روشی است بسیار کارآمد جهت حک انواع شماره متن یا طرح برروی انواع فلزات یا مواد سختی که قابل فشرده سازی سطح می باشد.
دراین روش سوزن از جنس تنگستن کارباید با فرکانس بالا به سطح مورد نظر ضربه زده و عملیات حکاکی را انجام میدهد.در واقع این روش رایجترین سیستم حکاکی در صنعت می باشد.
ویژگی های این روش از حکاکی قابلیت اطمینان بالا کیفیت حک مناسب سرعت خوب و هزینه های پایین می باشد.
این روش محدودیتهای چندانی برای حک روی انواع قطعات فلزی ندارد و در صنعت برای حک روی آهن حک روی استیل حک روی آلومینیوم حکاکی بر روی مس و انواع ورق و پروفیل از این روش استفاده می شود.
دستگاه های حک ضربه ای برای ایجاد نیرو در ضربه به دو روش پنوماتیک و مگنتیک متکی هستند که در روش حک پنوماتیک سوزن دستگاه با نیروی باد به حرکت در آمده و به سطح کار ضربه میزند.از مزیتهای دستگاه های پنوماتیکی می توان به اصطکاک پایین دقت و سرعت بالا اشاره کرد.
محاسن :
- کیفیت فوق العاده
- عدم نیاز به کامپیوتر جهت انجام تمامی عملیات های حکاکی
- قیمت مناسب
- سرعت و دقت بالا
- هزینه مصرفی و تعمیرات و نگهداری بسیار پایین
- توانایی حکاکی روی پلاستیک فشرده
معایب :
- ایجاد آلودگی صوتی به علت تماس ابزار ( قلم دستگاه) با سطح قطعه ( استفاده از گوش گیر توسط اپراتور تا حد زیادی این امر را کاهش میدهد.)
- نیاز به فیکسچر یا نگهدارنده قطعه متناسب یا قطعه
حکاکی فلز به شیوه اسکرایب
حکاکی اسکرایب شباهت های زیادی با شیوه حکاکی ضربه ای دارد . مهمترین تفاوت در نوع عملکرد قلم آنهاست که در شیوه حک ضربه ای با ایجاد ضربات ممتد روی سطح قطعه تشکیل خط صورت گرفته و حک انجام می شود و در شیوه حکاکی اسکرایب یا خراشی قلم حکاکی در گوشت کار قرار گرفته و خراش ایجاد میکند . این تفاوت باعث میشود که در شیوه حکاکی اسکرایب آلودگی صوتی نداشته باشیم ولی از سرعت حک پایین تری برخوردار باشیم.
دستگاه حکاکی اسکرایب عموما در خودروسازی ها استفاده میشود.
محاسن :
- کیفیت فوق العاده
- عدم نیاز به کامپیوتر جهت انجام تمامی عملیات های حکاکی
- دقت بالا
- هزینه مصرفی و تعمیرات و نگهداری بسیار پایین
- عدم ایجاد آلودگی صوتی
معایب :
- سرعت حکاکی پایین تر نسبت به دو شیوه لیزری و ضربه ای
- نیاز به فیکسچر یا نگهدارنده قطعه متناسب یا قطعه
حکاکی فلز به شیوه رول مارکینگ
اصولی ترین شیوه حکاکی فلنج ، اتصالات ، زانویی و… در دنیا حکاکی رول مارکینگ می باشد که نسبت به شیوه های دیگر حکاکی از سرعت بسیار بالایی برخوردار است ( هر فلنج حدود 3 الی 4 ثانیه ؛ صرف نظر از هر تعداد کاراکتر )
شرکت شایا حک در چند سال اخیر سبد تکمیلی از این شیوه حک تولید و ارائه کرده است و برای اولین بار در ایران موفق به تولید دستگاه حکاکی رول مارکینگ دابل هیدرولیک جک شده که توانایی حکاکی فلنج و اتصالات را باهم دارا می باشد.
این شیوه از حکاکی به صورت اختصاصی برای این قطعات ساخته و اجرا میشود.
محاسن :
- کیفیت فوق العاده
- سرعت حکاکی بسیار بالا ( سریع ترین شیوه حکاکی )
- هزینه مصرفی و تعمیرات و نگهداری بسیار پایین
- عدم ایجاد آلودگی صوتی
معایب :
- قیمت بالا
حکاکی فلز به شیوه پرسی
دستگاه حکاکی امباسر، یک روش برتر حکاکی پلاک است که با ایجاد نوشتهها و طرحهای برجسته بر روی پلاک، دوام و خوانایی آن را افزایش میدهد.
این روش بیشتر در مواردی که پلاک نیاز به ماندگاری بالا و خوانایی از فاصله دور دارد، مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله کاربردهای دستگاه حکاکی امباسر میتوان به حکاکی پلاکهای کد پستی، پلاکهای سینی مشخصات خودرو، پلاکهای تیرهای برق توانیر و پلاکهای شهرداری اشاره کرد.
دستگاه حکاکی امباسر شایا حک با بدنه صنعتی مقاوم و مکانیزم هیدرولیکی قدرتمند، قادر است حکاکیهای عمیقی را با کمترین میزان آلودگی صوتی ایجاد کند. این دستگاه همچنین امکان حکاکی در تیراژ بالا را فراهم میکند و برای سه شیفت کاری طراحی شده است.
محاسن :
- کیفیت فوق العاده
- سرعت حکاکی بسیار بالا ( سریع ترین شیوه حکاکی )
- هزینه مصرفی و تعمیرات و نگهداری بسیار پایین
- عدم ایجاد آلودگی صوتی
- عمق برجسته سازی بالا مطابق استانداردهای روز دنیا
معایب :
- قیمت بالا
حکاکی فلز به شیوه براده برداری
دستگاه حکاکی براده برداری یک دستگاه دروازه ای است که برای حکاکی روی پلاک و ورق فلزی در سایزهای بسیار کوچک و بزرگ با کیفیت بالا استفاده می شود. این دستگاه از روش براده برداری برای حکاکی استفاده می کند که یک روش قدیمی، با کیفیت و بی صدا است.
در روش براده برداری، یک ابزار تیز با حرکت تکراری روی سطح فلز کشیده می شود و لایه نازکی از فلز را از سطح جدا می کند. این روش می تواند عمق حکاکی را تا حد زیادی افزایش دهد.
این دستگاه برای دو مورد زیر بیشتر پیشنهاد می شود:
- حک داخل قالب: در این مورد، با تکرار حرکت ابزار، می توان عمق حکاکی را تا حد زیادی افزایش داد.
- حک پلاک: با توجه به دروازه ای بودن دستگاه، می توان چندین پلاک کوچک یا یک پلاک بزرگ یا ورق بزرگ را به سرعت و با کیفیت حکاکی کرد.
محاسن :
- کیفیت بالا: این دستگاه می تواند حکاکی های با کیفیت بسیار بالا ایجاد کند.
- بی صدا بودن: این دستگاه در حین کار صدای زیادی تولید نمی کند.
- انعطاف پذیری: این دستگاه می تواند انواع طرح ها و نقش ها را حکاکی کند.
- کاربری آسان: این دستگاه نسبت به دستگاه های مشابه، کاربری آسان تری دارد.
معایب :
- قیمت بالا
- استفاده از شیوه حک لیزری جایگزین شده در قالب سازی و حک پلاک
